James Baldwin – Następnym razem pożar

Jedna z najgłośniejszych eseistycznych książek Baldwina, łącząca osobiste świadectwo z przenikliwą analizą społeczną. Autor opisuje dzieciństwo w Harlemie, wszechobecną policyjną przemoc i brak perspektyw, które spychały młodych ludzi na margines społeczeństwa. Opowiada także o swoim doświadczeniu kaznodziei i rozczarowaniu religią – okazała się ona narzędziem służącym usprawiedliwianiu i utrwalaniu dyskryminacji rasowej i nierówności. Pierwsza część książki to słynny List do bratanka w setną rocznicę wyzwolenia, w którym Baldwin zachęcał chłopca, by ten nie ulegał społecznej presji i nie dał się zamknąć w ramach definicji, jakie stworzyli dla niego biali. Przyglądając się różnym – mniej i bardziej jawnym – formom rasizmu, Baldwin prorokował, że jeśli nie dojdzie do rzeczywistego zrównania praw wszystkich obywateli, w kraju można spodziewać się krwawych zamieszek. Jego ostrzeżenie wielokrotnie znajdowało potwierdzenie w późniejszej historii Stanów Zjednoczonych.

O tym, jaką rolę książka Jamesa Baldwina odegrała w literaturze amerykańskiej i jak jest czytana dziś, pisze w posłowiu znawczyni literatury afroamerykańskiej, Katarzyna Jakubiak.

„Powziąłem nieubłaganą decyzję (w rzeczywistości bardziej nieubłaganą, niż wówczas sądziłem),że nigdy nie pogodzę się z gettem i prędzej zginę i pójdę do piekła, niż pozwolę jakiemukolwiek białemu na siebie splunąć, niż pogodzę się ze swoim «miejscem» wyznaczanym mi przez to państwo” (fragment książki)